Strona korzysta z plików cookie w celu realizacji usług zgodnie z Polityką prywatności.
Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu do cookie w Twojej przeglądarce.
|
Nie(do)czytane prezentują twórczość zapomnianych pisarek przełomu XIX i XX wieku: Walerii Morzkowskiej-Marrené, Józefy Sawickiej, Eugenii Żmijewskiej, Zofii Niedźwiedzkiej, Kazimiery Alberti i Marii Wardasówny, a także mniej znane utwory autorek zajmujących trwałe miejsce w tradycji historycznoliterackiej, takich jak Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, Maria Kuncewiczowa oraz Maria Dąbrowska. Zawarte w książce studia koncentrują się na tych aspektach twórczości, ale i biografii pisarek, które zapisują możliwości (i wyzwania), jakie daje postaciom kobiecym oraz autorkom nowoczesna rzeczywistość końca XIX i początku XX wieku będąca konsekwencją przemian cywilizacyjnych, między innymi emancypacji kobiet oraz demokratyzacji społeczeństw europejskich, rozwoju psychologii, medycyny, technicyzacji i urbanizacji.
Jedną z zasadniczych zalet Nie(do)czytanych jest przypomnienie i wnikliwa lektura licznych dzieł kobiecego autorstwa, które popadły (lub prawie popadły) w zapomnienie, a niosą ze sobą ogromny potencjał emancypacyjny, są nasycone wywrotowymi treściami feministycznymi i uświadamiają nam, że między doświadczeniami naszymi i naszych praprababek istnieje continuum. Dotyczy to również – a może zwłaszcza – sfery kobiecej seksualności, gdyż temu zagadnieniu Aleksandra Banot przygląda się ze szczególną uwagą. Nie(do)czytane dowodzą również, że sprawdzona metoda konfrontowania analizowanych utworów ze świadectwami towarzyszącej im recepcji oraz z nowymi (akademickimi) odczytaniami, wsparta własną oryginalną interpretacją, nadal przynosi optymalne efekty poznawcze.
Prof. zw. dr hab. Ewa Kraskowska
Aleksandra E. Banot – literaturoznawczyni i psycholożka, profesorka nadzwyczajna w Katedrze Polonistyki Uniwersytetu Bielsko-Bialskiego. Główne kierunki jej zainteresowań badawczych to: feministyczna krytyka literacka, gender/queer studies, pisarstwo kobiet, autobiografistyka, dyskurs emancypacyjny oraz psychologia. Publikuje między innymi w „Ruchu Literackim”, „Świecie i Słowie”, „Studiach Slavica”, „The Polish Review”. Autorka dwóch monografii: Pokój z widokiem na ogród. Miłosne fantazmaty w prozie Elizy Orzeszkowej (2011) oraz W rytmie księżyca. Problemy tożsamości kobiecej w twórczości Marii Kuncewiczowej (2016). Współredaktorka pracy zbiorowej Postpłciowość? Praktyki i narracje tożsamościowe w ponowoczesnym świecie (2012).
Wprowadzenie
Amnezja historii literatury
W ciągłym ruchu
Underreading i overreading raz jeszcze
Część pierwsza
„Satelitki” Orzeszkowej
Rozdział 1. (Anty)romanse Walerii Morzkowskiej-Marrene
Pisarka drugorzędna
Fabuły romansowe?
Fabuły antyromansowe?
Fabuły własne
Polska George Sand czy prekursorka somatopoetyki?
Rozdział 2. Józefa Sawicka – prekursorka ideału
Nowej Kobiety
Dyrektorowa
Kobieta przejściowa
Od królewny do kopciuszka
Poza tradycją historycznoliteracką
Rozdział 3. Powieść psychologiczna Eugenii Żmijewskiej
Psychologia wieku dorastania
Miłość, pożądanie, molestowanie
Powieść rozwojowa a rebours?
Historia histerii
Dzieje pożycia małżeńskiego
Dola jako nowa Marta
Część druga
Nowe Kobiety albo pornografki
Rozdział 1. Nauczycielki Zofii Niedźwiedzkiej
Nauczycielki w literaturze
Portret zbiorowy
Ewa/Hanna
Nowoczesność jako dojrzałość osobowościowa czy rewolucja obyczajowa?
Nauczycielka jako istota płciowa
Pomiędzy realizmem a modernizmem
Rozdział 2. Emancypacje Heleny Rumiszewskiej w powieści Kazimiery Alberti Ci, którzy przyjdą
Kilka słów o Rumiszewskich
Mała żmijka
Partner
Emancypacje: klasa
Emancypacje: płeć, czyli Nowa Kobieta
Rozdział 3. „Zakazana” miłość Heleny R.
Prefiguracja
Helena i Bogdan
Akt seksualny jako akt macierzyńskiej, altruistycznej kreacji
Akt seksualny jako akt kobiecego pożądania
Kobieta dojrzała
Relacje miłosno-seksualne jako przestrzenie wolności
Część trzecia
Dramatyczne utopie Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej
Rozdział 1. Kochanek Sybilli Thompson – utopia czy dystopia?
„Rekwizyty” nowoczesności
Przypadek Sybilli Thompson
Konflikt pokoleń, czyli romantyczne i… nowoczesne?
Feministyczna utopia/dystopia
Rozdział 2. Baba-Dziwo jako polska Opowieść podręcznej
I. Wprowadzenie
Baba-Dziwo Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej
Opowieść podręcznej Margaret Atwood
Porównanie
II. Mechanizmy zniewolenia
III. Państwa totalitarne
IV. Syndrom Ateny, syndrom królowej pszczół
V. Strategie przetrwania, strategie wyzwolenia
IV. Zakończenie
Rozdział 3. W ludzkim i nie ludzkim świecie Mrówek
W ludzkim i nie ludzkim mrowisku
Transgresje
„Cywilizacja mrowiska”
Od konstruktywizmu do posthumanizmu
Peryferie emancypacji
Rozdział 1. Clothes studies na przykładzie Dwóch księżyców Marii Kuncewiczowej
Dychotomie
Maska(rada)
Życie i śmierć ubrań
Rozdział 2. Maria Dąbrowska jako geniusz uczucia. O Ludziach stamtąd
Kim są „ludzie stamtąd”?
Nasi odmieńcy
Na wsi
Poza literaturą kobiecą?
Rozdział 3. Z głową w chmurach. Emancypacja Maryśki ze Śląska Marii Wardasówny
Sierotka Marysia
Czytanie jako transgresja
Narzędzia nowoczesnej emancypacji
„W zdrowym ciele, zdrowy duch”
Kobiety wiejskie w literaturze polskiej przełomu XIX i XX wieku
Zakończenie
Summary
Bibliografia
Nota edytorska
Indeks osób
Uwaga! Wysyłka newslettera nieaktywna!
Projekt i wykonanie: YELLOWTEAM
