Richard Rorty stwierdził w swym najbardziej znanym dziele, iż współczesną filozofię cechuje przejście od epistemologii do hermeneutyki. Na myśli miał istotą przemianę zadań stawianych dociekaniom filozoficznym. Ceną, jaką filozofii przyjdzie – jego zdaniem – zapłacić za ten „hermeneutyczny zwrot” będzie zrównanie jej z literaturą, osłabienie poznawczych aspiracji na rzecz włączenia się do równoprawnego dialogu kultur. Rorty zachował mimo tego rozróżnienie dwóch podstawowych typów filozofii, które określa mianem „systematycznej” oraz „budującej”. Hermeneutyka należeć miała oczywiście do tego drugiego rodzaju refleksji filozoficznej. Powinna ona zrezygnować z ambicji prowadzenia badań systematycznych i z systematycznego wykładu ich rezultatów. Jednym ze źródeł tej książki jest niezgoda na taką diagnozę. Bo jeśli prawdą jest, iż Heideggerowskie pogłębienie fenomenologii Husserla jest postępem w dociekaniach filozoficznych (a ja uważam, że jest), to nie można twierdzić, iż badania Heideggera przedstawione w Byciu i czasie nie mają charakteru systematycznego ani że nie ma sensu kontynuować takich badań, także w krytycznym odniesieniu do rezultatów osiągniętych przez Heideggera. Przedstawiam zatem Czytelnikowi do oceny szereg takich studiów, które przeprowadziłem w ostatnich latach.

Ze Wstępu

Andrzej Przyłębski – profesor filozofii w Instytucie Kulturoznawstwa UAM w Poznaniu; stypendysta Fundacji Humboldta (pobyt u Gadamera w Heidelbergu), bońskiej DAAD i wiedeńskiego Instytutu Nauk o Człowieku. Zajmuje się niemieckim idealizmem i filozofią europejską pierwszej połowy XX wieku (neokantyzm, filozofia egzystencjalna, fenomenologia, filozofia życia); autor dziewięciu książek; tłumaczy z angielskiego i niemieckiego (m.in. Filozofii pieniądza Simmla oraz Dziedzictwa Europy Gadamera). Od 15 lat pracuje nad systematycznym wykładem filozofii hermeneutycznej. Ostatnie publikacje: Sense, Meaning and Understanding. Towards a Systematic Hermeneutical Philosophy (Berlin 2013), Dlaczego Polska jest wartością. Wprowadzenie do hermeneutycznej filozofii polityki (Poznań 2013), Etyka w świetle hermeneutyki (Warszawa 2010) i Duch czy życie? Szkice z filozofii niemieckiej (Poznań 2011).

Spis treści

Wprowadzenie                                                                                       
I. Hermeneutyka jako przyszłość filozofii
II. Rozumienie jak graniczny fenomen propozycjalności 
III. Rozum hermeneutyczny    
IV. >Jesteśmy rozmową<. Dialogiczny charakter hermeneutyki Gadamera
V. Granice rozumu hermeneutycznego. O rzeczywistych i rzekomych ograniczeniach hermeneutyki Gadamera
VI. Prawda kontra metoda? Krytyka poznanie naukowego w hermeneutyce Gadamera
VII. Ludwika Flecka hermeneutyczna teoria wiedzy
VIII. Znaczenie Kanta dla powstania filozofii hermeneutycznej
IX. Hermeneutyka wobec transcendentalizmu
X. Proto-hermeneuta Nietzsche?
XI. Troeltscha synteza kultury jako połowiczna hermeneutyka
XII. Hermeneutyczna antropologia Wilhelma Diltheya
XIII. Miejsce fenomenu śmierci w ontologii fundamentalnej M. Heideggera
XIV. O fenomenologii w hermeneutyce, czyli Gadamerowska krytyka Husserla
XV. Fenomenologia wobec hermeneutycznego zwrotu filozofii.

Bibliografia

Indeks nazwisk