Seria MUZEOLOGIA. Teoria - praktyka - podręczniki. Tom 2

„Zarządzanie zbiorami jest stosunkowo nowym terminem w słowniku pojęć związanych z muzeologią i dziedzictwem kulturowym. Źródeł jego powstania należy upatrywać w rosnącej potrzebie kształtowania profesjonalnej praktyki w dziedzinie opieki nad obiektami o szczególnym znaczeniu dla kultury i upowszechnieniu związanych z nimi informacji” – pisze w Przedmowie Matassa. Zdanie to dobrze oddaje cel, dla którego powstał niniejszy podręcznik. Napisany z myślą o wielotysięcznej rzeszy muzeologów przede wszystkim w Wielkiej Brytanii, ale także w innych krajach europejskich, wprowadza jako podstawowe – pojęcia  i postulaty odnoszące się do zarządzania muzeum, które w dotychczasowej praktyce uznawane były za „wymagania szczególne”. Pierwsza dekada XXI w. zapisze się zapewne jako okres z jednej strony biurokratyzacji” muzealnych działań,  z drugiej jednak rosnącej świadomości, iż każde materialnie trwające dzieło, artefakt, dobro kultury i natury jest unikatowe i warte ochrony. Zarządzanie zbiorami muzeum przypomina pod wieloma względami zarządzanie miastem, strukturą sztucznie utworzoną, ale opartą na wrodzonej ludziom, naturalniej potrzebie porządkowania świata i wiedzy na jego temat. Dlatego tak ważne w tym procesie jest z jednej strony przestrzeganie ustalonych praw i reguł, z drugiej jednak zdrowy rozsądek i wrażliwość, których nie zastąpi żaden przepis.

Dorota Folga-Januszewska

SPIS TREŚCI

Słowo wstępne do wydania polskiego 
Przedmowa
Podziękowania 
CZĘŚĆ I
ZARZĄDZANIE ZBIORAMI: ZASADY OGÓLNE
Rozdział 1. Czym jest zarządzanie zbiorami?
Zasady ogólne 
Wiedza o tym, co się posiada i jak to znaleźć
Zarys historii
Perspektywa międzynarodowa
Podsumowanie 
Rozdział 2. Wymogi prawne
Zagadnienia ogólne
Międzynarodowe konwencje i rozporządzenia
Prawodawstwo oraz przepisy w Wielkiej Brytanii
Prawo do udziału w zysku z odsprzedaży dzieła
Prawa autorskie 
Cło i akcyza
Konwencja o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami
gatunków zagrożonych wyginięciem  (CITES – Convention on International
Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora) i dobra kultury
Dobra kultury i system podatkowy w Wielkiej Brytanii
Zabezpieczenie przed zajęciem (konfiskatą)
Podsumowanie 
Rozdział 3. Zagadnienia etyczne 
Zasady ogólne
Sprzedaż i zbycie ze zbiorów (deakcesja)
Należyta staranność 
Pochodzenie 
Podsumowanie 
Rozdział 4. Praktyka 
Zasady ogólne opieki nad zbiorami 
Zarządzanie ryzykiem
Ubezpieczenia i poręczenia (gwarancje)
Zabezpieczanie zbiorów 
Zachowanie w wypadku zagrożenia 
Podsumowanie 
CZĘŚĆ II
ZARZĄDZANIE ZBIORAMI: POSTĘPOWANIE
Rozdział 5. Dokumentacja 

Zasady ogólne
Polityka 
Procedury 
Systemy informatyczne 
Planowanie procesu dokumentacji 
Katalogowanie 
Oznaczanie i znakowanie 
Informacja o stanie zachowania obiektu
Skontra
Uzupełnianie brakującej dokumentacji (dokumentacja retrospektywna)
Podsumowanie 
Rozdział 6. Ruch obiektów
Zasady ogólne
Ruch obiektów w obrębie budynku
Przenoszenie 
Planowanie i ocena ryzyka przemieszczenia
Procedury
Wyposażenie 
Ruch obiektów poza budynkiem
Planowanie i ocena ryzyka
Pakowanie do transportu
Transport
Dokumentacja
Podsumowanie
Rozdział 7. Magazynowanie
Zasady ogólne 
Pomieszczenia magazynowe
Systemy magazynowania
Warunki klimatyczne otoczenia
Inwentaryzacja (skontra)
Materiały stwarzające zagrożenie 
Zasady zintegrowanej walki ze szkodnikami (IPM – Integrated Pest Management)
Podsumowanie
Rozdział 8. Pozyskiwanie do zbiorów 
Zasady ogólne
Wymogi prawne i etyczne
Umowy
Procedury 
Określenie znaczenia nabytku dla kolekcji
Wpis katalogowy
Pochodzenie
Współwłasność obiektu
Darowizny częściowe
Obiekty istniejące w wielu egzemplarzach, dzieła wydawane w nakładach i e -media
Zamówienie dzieła
Obiekty nieodebrane i dary
Podsumowanie 
Rozdział 9. Wypożyczenia
Zasady ogólne 
Prawa i obowiązki stron
Polityka wypożyczeń
Należyta staranność w procesie wypożyczania
Procedura wypożyczenia
Raport o metodach zabezpieczenia i warunkach środowiska w muzeum (facilities report)
Warunki wypożyczenia 
Określenie wartości (wycena)
Umowa wypożyczenia
Ubezpieczenie i gwarancje (poręczenia)
Wypożyczenia długoterminowe (depozyty)
Kontrola stanu zachowania obiektu
Kurierzy
Pakowanie i transport
Zwrot obiektów
Dokumentacja wypożyczeń
Podsumowanie 
Rozdział 10. Wystawy i pokazy
Zasady ogólne 
Wypożyczenia i polityka należytej staranności
Montaż wystawy 
Pokazy na terenie muzeum 
Wypożyczenia wewnętrzne (przekazy)
Wystawy
Ubezpieczenia 
Wystawy objazdowe 
Koszty organizacji wystaw 
Podsumowanie 
Rozdział 11. Udostępnianie zbiorów
Zasady ogólne
Różne sposoby udostępniania 
Polityka 
Ocena ryzyka 
Pomieszczenia studyjne
Udostępnienie obiektów w magazynach
Udostępnienie wirtualne
Podsumowanie
Bibliografia