E.H. Gombrich zyskał międzynarodową sławę jako autor Opowieści o sztuce (The Story of Art); znany jest także powszechnie ze swojego wkładu do dyskusji nad najważniejszymi ideami XX wieku. Niniejszy tom zawiera przystępny wybór najważniejszych i najbardziej charakterystycznych tekstów autora, które wprowadzają czytelnika w krąg przemyśleń i teorii dotyczących wielu fundamentalnych zagadnień, takich jak: natura przedstawiania, psychologia percepcji, interpretacja obrazów, problemy teorii i metody, idee postępu, symbolizm i znaczenie w sztuce. Pisma profesora Gombricha obejmują trzy główne dzieła: Opowieść o sztuce (The Story of Art), Sztuka i iluzja (Art and Illusion) oraz Zmysł porządku (The Sense of Order) oraz dziesięć tomów zebranych esejów i recenzji. Na niniejszą antologię składa się wybór pism pochodzących z wymienionych wyżej książek, a także sześć innych tekstów, dotąd niepublikowanych przez wydawnictwo Phaidon. Dzięki temu czytelnik zostaje wprowadzony w pełen zakres myśli Gombricha. Richard Woodfield napisał wstęp, dopełnił książkę przypisami i uzupełnił wprowadzeniem do dalszej literatury. Przestrzegający zasad racjonalnego argumentowania i tolerancji, Profesor Gombrich był prawdziwym humanistą, zawsze dążącym do zrozumienia i interpretacji dziedzictwa kultury i jego wartości. W niniejszym zbiorze wiele najważniejszych zagadnień przedstawionych zostało w sposób jasny i wyrazisty.

SPIS TREŚCI

Przedmowa (E.H. Gombrich)

Wprowadzenie (Richard Woodfield)

Najważniejsze dzieła E.H. Gombricha

Część I       Autobiografia

Szkic autobiograficzny (Topics of our Time)

Starzy Mistrzowie i inne Bóstwa Domowe (Independent, 1990)

Część II      Obraz wzrokowy

Obraz wzrokowy: jego miejsce w komunikacji
(The Image and the Eye)

O sztuce i artystach (The Story of Art)

Część III     Sztuka i psychologia

Psychologia i zagadka stylu (Art and Illusion)

Prawda i stereotyp (Art and Illusion)

Akcja i ekspresja w sztuce zachodniej (The Image and the Eye)

Iluzja i sztuka (Illusion in Nature and in Art)

Kolory i efekty: jak i dlaczego
(Radio interview with Bridget Riley, 1992)

Część IV    Tradycja i innowacja

Potrzeba tradycji: interpretacja poezji I.A. Richardsa (Tributes)

Dowcip jako paradygmat sztuki:
estetyczne teorie Sigmunda Freuda (Tributes)

Leonardo i jego metoda kompozycji (Norm and Form)

Część V      Psychologia i sztuki dekoracyjne

Siła przyzwyczajenia (The Sense of Order)

Psychologia stylów (The Sense of Order)

Część VI    Prymitywizm

Prymitywizm i jego znaczenie w sztuce (Four radio talks, 1979)

Magia, mit i metafora: rozważania o obrazach satyrycznych
(Paper delivered to the Congrès International d’Histoire de l’Art)

Część VII   O naturze historii sztuki

Rozważania o historii sztuki: trzy zagadnienia do dyskusji
(Topics of our Time)

Społeczna historia sztuki (Meditations on a Hobby Horse)

W poszukiwaniu historii kultury (Ideals and Idols)

Część VIII  Alternatywa dla „Ducha Czasu”

Architektura i retoryka w dziele Giulia Romana
– Palazzo del Tè (New Light on Old Masters)

Od odrodzenia litery do reformy sztuk:
Niccolò Niccoli i Filippo Brunelleschi (The Heritage of Apelles)

Część IX    O znaczeniach dzieł sztuki

Sztuka w studiach nad symboliką (American Psychologist, 1965)

Dążenia i ograniczenia ikonologii (Symbolic Images)

Stanza della Segnatura Rafaela i jej symbolika
(Symbolic Images)

Orion Poussina (Symbolic Images)

Holenderskie malarstwo rodzajowe (Reflections on the History of Art)

Część X      Wielka sztuka i kultura popularna

Obrazowanie i sztuka w okresie romantycznym
(Meditations on a Hobby Horse)

Dowcip Saula Steinberga (Topics of our Time)

Część XI    Gombrich wobec tradycji

Franz Schubert i Wiedeń jego czasów
(Address celebrating the 150^th anniversary of the composer’s death, 1978)

Natura i sztuka jako potrzeby umysłu:
filantropia lorda Leverhulme’a (Tributes)

Goethe: promotor wartości klasycznych
(Speech delivered on receiving the Goethe Prize, 1994)

Przypisy

Indeks nazwisk