Japoński teatr kabuki, przedstawiony w unikalnej pod każdym względem książce Igi Rutkowskiej, należy do skarbów światowego dziedzictwa kultury. Barwny, żywy, gwiazdorski, niegdyś bawił mieszczan i uliczną gawiedź, dziś - choć jest uznawany za formę klasyczną – nie stracił na swym kolorycie i sile oddziaływania. I taka też jest ta książka. Jej Autorka – z wykształcenia japonistka i antropolożka, co samo w sobie jest niespotykanym dotąd w Polsce naukowym melanżem, z pasji -  badaczka, którą teatr kabuki oczarował i porwał – wprowadza nas w skomplikowany historycznie i genologicznie świat kabuki w sposób nie tylko metodyczny i niezmiernie fachowy, ale nad wyraz interesujący. Lata badań terenowych, szczególnie widowisk kabuki ze wsi Kuromori i Hinoemata, udział w seminariach japońskich teatrologów i głęboki namysł Autorki nad zagadnieniem sprawiły, że po raz pierwszy w polskich badaniach nad kabuki powstała książka, w której poza historią i estetyką tej formy teatralnej, gruntownie została zbadana i jasno przedstawiona amatorska forma kabuki, jego tekst i, co szczególnie cenne, bliskie związki tego teatru z czasów jego powstania w XVII w. z japońskim życiem obrzędowym i związany z nim flirt z wymiarem boskim. Wartości tej ważnej książce, która dostarcza mnóstwa cennych wiadomości na temat teatru kabuki, przydaje dodatkowo świetnie opracowany słownik terminologiczny, streszczenia sztuk, jak również jedyne w swoim rodzaju skrypty sceniczne jednej ze sztuk tego fascynującego teatru.

prof. Beata Kubiak Ho-Chi

Iga Rutkowska, adiunkt w Zakładzie Japonistyki Katedry Orientalistyki Wydziału Neofilologii UAM. Absolwentka Kollegium MISH UW, w ramach którego ukończyła japonistykę i etnologię. Była stypendystką japońskiego Ministerstwa Kultury i Japan Foundation. W centrum jej badań znajdują się japońskie widowiska, poprzez które próbuje zgłębiać inne zjawiska japońskiej kultury – religię, literaturę, sztukę. Jest autorką licznych publikacji z dziedziny kultury Japonii, w tym: W Kawagoe. Antropolog wobec życia codziennego Japończyków oraz Jerzy Grotowski’s Journeys to the East  (red. polskiej wersji książki Zbigniewa Osińskiego).

Spis treści

Periodyzacja dziejów Japonii (zakres obejmujący treść książki)
Podziękowania
Nota Redakcyjna
Wprowadzenie

CZĘŚĆ I.
HISTORIA TEATRU KABUKI
Rozdział 1. Zarys historii profesjonalnych teatrów kabuki
1.1. Narodziny (pierwsza połowa XVII w.)
1.2. Rozkwit (druga połowa XVII i początek XVIII w.)
1.3. Czas próby (XVIII w.)
1.4. Dojrzałość (XIX w. i współczesność)
Rozdział 2. Zarys historii jishibai – amatorskich teatrów kabuki
2.1. Początki amatorskich teatrów kabuki (od XVII do końca XVIII wieku)
2.2. Jishibai – zjawisko masowe (XIX w. i pierwsza połowa XX w.)
2.3. Historia wybranych teatrów amatorskich
2.3.1. Kuromori kabuki
2.3.2. Hinoemata kabuki

CZĘŚĆ II.
TEKST TEATRALNY W TEATRZE KABUKI
Rozdział 1. Najważniejsze cechy teatru kabuki kontekście relacji tekst-spektakl
Rozdział 2. Tekst teatralny w kabuki – historia, autorstwo, struktura
Rozdział 3. Repertuar kabuki
3.1. Repertuar kabuki kontekście teatrów amatorskich
3.2. Repertuar Kuromori kabuki Hinoemata kabuki
Rozdział 4. Tekst w teatrach amatorskich na przykładzie Kuromori kabuki Hinoemata kabuki
Rozdział 5. Analiza tekstu i jego inscenizacji na przykładzie sceny Fushimi Inari torii mae (Przed bramą Świątyni Inari w Fushimi)
5.1. Postać Lisa Tadanobu i specyfika roli
5.2. Funkcje postaci Hayami no Tōty
5.3. Tekst a spektakl

CZĘŚĆ III.
KABUKI W RYTUALE, RYTUAŁ W KABUKI
 – CZAS, PRZESTRZEŃ, WSPÓLNOTA
Rozdział 1. Japońskie świętowanie
Rozdział 2. Czas kabuki, czas świąteczny
2.1. Japoński rok obrzędowy
2.2. Rok obrzędowy teatrów profesjonalnych
2.3. Rok obrzędowy Kuromori kabuki
2.4. Rok obrzędowy Hinoemata kabuki
Rozdział 3. W obecności sacrum – miejsce spektaklu i przestrzeń teatralna
3.1. Przestrzeń kabuki
3.2. Amatorskie sceny kabuki
3.2.1. Stan badań i klasyfi kacja scen jishibai
3.2.2. Meeden – scena we wsi Hinoemata
3.2.3. Enbujō – scena w Kuromori
Rozdział 4. Teatr gwiazd i teatr communitas
4.1. Gwiazdy kabuki przekaz tradycji
4.2. Wspólnoty jishibai
Aneks I. Streszczenia najważniejszych scen z repertuaru teatrów amatorskich
Aneks II. Przed bramą Świątyni Inari w Fushimi (Fushimi Inari torii mae) – trzy skrypty
Skrypt 1. Przed bramą Świątyni Inari w Fushimi. opublikowana w zbiorze Meisaku kabuki zenshū
Skrypt 2. Przed bramą Świątyni Inari w Fushimi. Skrypt sceniczny z Kuromori z 2010 roku
Skrypt 3. Las Inari (Inari no mori). Skrypt sceniczny z Hinoematy używany od 1968
Bibliografia
Słownik terminologiczny teatru kabuki
Indeks wybranych nazwisk, nazw, tytułów i terminów japońskich
Sinopsis