Seria EDUKACJA NAUCZYCIELSKA POLONISTY. Tom XXI

Współczesna dydaktyka nauczania języka polskiego ma swoje niepodważalne osiągnięcia, boryka się jednak z wieloma trudnymi do rozwiązania problemami, przy czym najbardziej kłopotliwe rodzą się ze zderzenia celów definiowanych za pomocą tradycyjnych (co nie znaczy, że nieaktualnych) kategorii i nowych sytuacji cywilizacyjnych, w których muszą się odnaleźć tak uczeń, jak nauczyciel. Książka Trudne lekcje języka polskiego. Ku rozwiązaniom praktycznym stanowi bardzo ważną propozycję wydawniczą. W pierwszym rzędzie skierowana jest do nauczycieli, którzy oczekują pomocy i inspiracji w rozwiązywaniu problemów, przed którymi stają. Ta książka ma jednak i drugi walor – stanowi istotny głos w dyskusji o kłopotach dydaktyki polonistycznej: zawarte w niej artykuły łączą elementy diagnostyczne („co stanowi poważny kłopot?”) i remedia („co zrobić, żeby napotkane kłopoty rozwiązać?”). To jest bardzo ważne, gdyż zostaje pokazane, że z trudnościami można sobie radzić, odpowiednio je definiując, opisując i rozwiązując. (z recenzji dr. hab.  Krzysztofa Biedrzyckiego)

Spis treści

WSTĘP
• Przedmiot najtrudniejszy… [Janus-Sitarz]
SZKOŁA PODSTAWOWA
 • „Umieć stawiać mądre pytania”. Problemowość w kształceniu literackim uczniów szkoły podstawowej [Zofia Budrewicz]
[Pytania stawiane tekstowi; Pytania „literackie”]
• Niewykorzystany potencjał baśni w wychowaniu literackim szkoły podstawowej [Oliwia Brzeźniak]
[Schematyzm szkolnej praktyki; Oferta podręcznikowa; Analiza i interpretacja baśni w szkolnej praktyce; Stosunek dzieci do baśniowych bohaterów; Szkolne spotkania z baśniami – nowa propozycja; Baśnie z kanonu, baśnie „podstawowe”; Baśnie innych narodów i kultur; Zadania twórcze]
 • „Polak mały” na lekcji o wielkich sprawach, czyli o patriotyzmie bez przesady [Agnieszka Kania]
[Katechizm polskiego dziecka, czyli patriotyzm martyrologiczny; Patriotyzmu najłatwiej nauczysz, nie mówiąc o patriotyzmie – mały Polak na lekcji o wielkim Polaku; Wskazówki metodyczne]
• Bo świat nie jest niebiesko-różowy! Lekcje języka polskiego przełamujące stereotypy płciowe [Karolina Kwak]
[Dziewczynka czy chłopiec, czyli dyktat koloru; Pokaż mi swój ulubiony kolor, a powiem ci...; Niestereotypowe podejście do stereotyp; Na przekór utartym schematom. Kiedy trzeba powiedzieć „dosyć”?; Kosmonautka, pilotka i neurochirurżka. Na przekór skamielinom językowym; Na ratunek niewidzialnym dzieciom]
GIMNAZJUM
• Język polski online – Internet w gimnazjalnej edukacji polonistycznej [Agnieszka Handzel]
[Internetowa rzeczywistość; Polonist(yk)a w sieci; Konektywizm – odpowiedź na problemy „nowego świata”?; Edukacja po(d)łączona; Być online z uczniami]
• Wiedza nie-wyszukana. O Wikipedii w edukacji polonistycznej [Agnieszka Kulig]
[„Szybko-szybko” – o charakterze internetowych poszukiwań; Bohater klikający – czego i jak szukają postacie z książek dla młodzieży?; Wikipedia na lekcji polskiego – wskazówki metodyczne]
• Prezentacja multimedialna na lekcji języka polskiego
[Agnieszka Handzel]
[Multimedia na lekcji języka polskiego?; Nowa polonistyk@; Lekcja–prezentacja krok po kroku]
• Od gry komputerowej do lektury – nowoczesne metody motywowania gimnazjalistów do czytania [Agnieszka Kulig]
[Czytelnictwo gimnazjalistów: potrzeba fantastycznych światów; Gry komputerowe w szkole – nieupoważnionym wstęp wzbroniony?; Tekstowy charakter gier fabularnych – praktyczne rozwiązania dla edukacji polonistycznej; Przemierzając Azeroth. O wieloosobowej grze sieciowej World of Warcraft; Julek i Maja. Powrót do gry – wskazówki metodyczne; Aneks]
SZKOŁA PONADGIMNAZJALNA
• Trudne lekcje poezji [Ewa Jaskółowa]
[Dlaczego trudne?; Propozycja pracy z wierszem; „Bogurodzica” inaczej; Wiersz Szymborskiej bez biografii poetki]
• Od gramatyki do poezji [Ewa Nowak]
[Deklinacja historii; Życie w trybie przypuszczającym; Opresja egzystencji]
• Frazeologia na lekcji języka polskiego, czyli twardy orzech do zgryzienia [Emilia Czarnota]
[Miejsce frazeologii w szkole; Frazeologia w oczach uczniów; Szkolne problemy z frazeologią; Nowe rozwiązania]
• Jak rozmawiać z uczniami o prawie naturalnym? (na przykładzie Traktatu o tolerancji Woltera) [Diana Jagodzińska]
[Prawo a życie społeczne; Prawo na lekcji polskiego – fragmenty „Traktatu o tolerancji” Woltera]
• Trzeci oddech polonisty. Kształcenie w zakresie rozszerzonym [Agnieszka Kania]
[Dlaczego poloniści potrzebują „trzeciego oddechu”?; Idea lekcji języka polskiego w zakresie rozszerzonym w świetle reformy z 2008 roku, czyli „nauczyciel w ciemności”; Rzeczywistość szkolna; Propozycje praktycznych rozwiązań, czyli czas na radykalną zmianę]
• Czy w szkole ponadgimnazjalnej jest miejsce dla mitów greckich?
Mity o mitach [Wojciech Rzehak]
[Niezbędność obecności mitu w praktyce pedagogicznej; Mit w podstawie programowej; Trudności z mitami w szkole – bariery percepcyjne; Mit o Orfeuszu i Eurydyce w rzeczywistości szkolnego désintéressement; Podsumowanie]
• Tekst a jego indywidualne ścieżki odkrywania – recepcja Lalki Bolesława Prusa w 2014 roku [Maria Szumera]
[Za tydzień przerabiamy „Lalkę”!; Książka, która fascynuje... literaturoznawców; Ilu w klasie uczniów, tyle głosów i opinii; Reklama dźwignią handlu i... lektur z podstawy programowej; Indywidualne interpretacje; Tematy społeczne w „Lalce” Prusa; Głos zabiorą uczniowie i przemówi sam Prus]
MIĘDZY ETAPAMI
• Udręka obowiązkowa. Trudne wybory lekturowe
[Anna Janus-Sitarz]
[Prywatne spotkania z książkami; „Po co literatura jeszcze jest?”; Lektury obowiązkowe; Konsekwencje lekcji literatury bez lektury]
• Kropka, kreska, kropka… Interpunkcyjne SOS, czyli o interpunkcji w dydaktyce szkolnej [Ewa Horwath]
[Czy kropki i przecinki boją się uczniowskich zeszytów?; Zabawa to podstawa; Funkcjonalność przede wszystkim; Wiedzieć i stosować]