„Zło, moralność i śmierć są nie tylko popularnymi tematami w japońskim folklorze, ale zdają się być wręcz tematem centralnym japońskiej tradycji: niemal każdy festiwal, rytuał i zwyczaj odnosi się do powiązań między żyjącymi a zmarłymi, między żyjącą rodziną, a jej zmarłymi przodkami, między teraźniejszością a przeszłością”

Michiko Iwasaka, Barre Toelken, Ghosts and the Japanese: Cultural Experience in Japanese Death Legends

Książka Doroty Barańskej pokazuje, że pojęcia zła i dobra są kluczowymi elementami obecnymi nie tylko w japońskim folklorze, ale w całej kulturze popularnej – od rozrywki ludowej poprzez animację do gier video. Stawia tezę, że kultura rozrywkowa jest niezwykle silnie związana z religiami Japonii, czerpie z buddyzmu, shinto, magii. I choć samo nawiązanie nie jest niczym niezwykłym, niezwykła jest drobiazgowość w przedstawianiu elementów tradycyjnych w nowej formie. Dzięki niej kultura popularna Japonii staje się źródłem do badań nie tylko nad samą kulturą, ale też nad religią, społeczeństwem, moralnością.

Książkę poleca:

Spis treści

Wstęp

Rozdział 1. Japońska kultura popularna 

1.1. Kultura popularna i społeczeństwo – problem definicyjny 

1.2. Popkultura japońska. Rozumienie i przykłady 

Rozdział 2. Religie japońskie – aspekt historyczny 

2.1. Historia religii japońskich jako historia synkretyzmu 

2.1.1. Rozwój i wpływ shintō na japońskie społeczeństwo 

2.1.2. Buddyzm – zmiany w religijnym oglądzie świata 

2.1.3. Trudna asymilacja chrześcijaństwa .

2.2. Znaczenie historii religii japońskich dla zrozumienia kultury popularnej 

Rozdział 3. Dobro i zło w japońskiej religii i filozofii

3.1. Problem rozumienia pojęć dobra i zła w japońskiej kulturze

3.2. Dobro i zło w kontekście japońskich wierzeń 

3.3. Dobro i zło w życiu codziennym 

3.4. Etyczny wymiar zemsty – zemsta doczesna i z zaświatów 

3.5. Kwestia lingwistyczna – japońskie terminy związane ze złem 

Rozdział 4. Demonologia, przesądy, rytuały i legendy miejskie.

Bezpośrednie źródła zła i dobra w popkulturze 

4.1. Duchy jak uniformy. Japońska demonologia, klasyfikacja 

4.2. Festiwale religijne a kultura popularna 

4.3. Pochodzenie przesądów i związanych z nimi rytuałów

oraz ich znaczenie w kulturze popularnej

4.4. Japońskie legendy miejskie – społeczne tło lęków 

Rozdział 5. Japoński horror – filmografia pod znakiem dobra i zła 

5.1. Tradycja filmowa i tradycja horroru w Japonii 

5.1.1. Pojęcie J-horroru i japońska specyfika filmów grozy

lat dziewięćdziesiątych XX oraz XXI wieku 

5.2. Czy dobro zawsze zwycięża? Duchy w kontekście dobra i zła

w japońskiej kinematografii 

5.3. Walka dobra ze złem w kontekście różnych rodzajów

bakemono i yōkai. Legendy miejskie w filmie 

Rozdział 6. W kręgu japońskiej animacji 

6.1. Podbój kosmosu, wielkie roboty, świat duchów i sprawy

codzienne – krótka historia anime

6.1.1. „Manga w mundurku” – podział mangi i anime ze względu

na adresatów i na tematykę 

6.2. Religia narysowana. Bogowie i bakemono w anime

6.3. Świat duchów w anime

Rozdział 7. Horror w grach. Zło, które jest dobrem, i dobro, które jest złem 

7.1. Gry jako dzieła artystyczne. Krótka historia gier konsolowych 

7.2. Bakemono, rytuały, kulty – postacie zła w grach 

7.3. Rola duchów w grach. Duchy dobre i złe 

Zakończenie. Dalsze losy bogów i demonów w japońskiej kulturze

popularnej 

Bibliografia 

Podziękowania 

Posłowie 

Indeks nazwisk