Strona korzysta z plików cookie w celu realizacji usług zgodnie z Polityką prywatności.
Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu do cookie w Twojej przeglądarce.
Urodzony w Czechach dr Eduard Bloch (1872-1945) był lekarzem domowym matki Hitlera, Klary. Z pełnym cierpliwości oddaniem opiekował się swoją chorą na raka pacjentką aż do ostatnich chwil jej życia w 1907 roku. W tym właśnie czasie ten pobożny Żyd zawarł bliższą znajomość z osiemnastoletnim Adolfem Hitlerem. Gdy w 1938 roku przyjechał on, już jako „führer”, do Linzu, wielokrotnie i z wielką estymą mówił o swoim „szlachetnym Żydzie, dr Blochu”. Zadbał także o to, by gestapo „otoczyło go opieką”. W 1940 roku pozwolono Blochowi i jego żonie wyjechać do USA. Lecz Ameryka stała się drugą ojczyzną tylko dla niej, Lilli. Wykorzystując wiele prywatnych źródeł Brigitte Hamann opowiada o losach Blocha i jego licznej rodziny w czasach politycznego zamętu. W jej opowieści losy pojedynczych ludzi splatają się z historią okresu międzywojennego, pierwszej wojny światowej, austriackiego faszyzmu, „anszlusu”, drugiej wojny światowej i lat powojennych. W swojej książce Hitlers Wien Hamann przekonywająco wyjaśniała przyczyny antysemityzmu Hitlera, w tej natomiast obala ryzykowną i częstokroć dyskutowaną tezę, że jego prawdziwym powodem był żydowski lekarz Bloch.
Recenzja:
Brigitte Hamann pochodzi z Essen, ukończyła studia historyczne, mieszka w Wiedniu. Międzynarodową sławę zdobyła dzięki licznym książkom na temat historii Austrii (m.in. bestsellerami Rudolf – Kronprinz und Rebell; Elisabeth – Kaiserin wider Willen; Bertha von Suttner). Jej najnowsze dzieło jest kontynuacją dwóch gorąco dyskutowanych utworów Hitlers Wien i Winifred Wagner oder Hitlers Bayreuth. W ostatnim czasie w wydawnictwie Piper ukazał się album jej autorstwa Der Erste Weltkrieg.
Brigitte Hamann, urodzona 26 lipca 1940 roku w Essen, studiowała germanistykę i historię w Munster i Wiedniu. Po złożeniu egzaminów nauczyciela szkoły realnej w 1963 roku w Munster została wolontariuszką przy Deutsche Presseagentur dpa w Dusseldorfie, Kolonii i Essen. W 1964 roku rozpoczęła pracę redaktorki w NEUEN RHEIN ZEITUNG w Essen. W 1965 roku wyszła za mąż za wiedeńskiego historyka profesora Gunthera Hamanna (zm. w 1994 roku), otrzymała austriackie obywatelstwo, pracowała w Wiedniu na stanowisku asystentki swojego męża.
Ściśle współpracując z mężem, Brigitte Hamann wypracowała swoją własną drogę: naukowe opracowywanie popularnych tematów historycznych na bazie intensywnej pracy archiwalnej nad nowymi źródłami i najbardziej jak to możliwe zrozumiały dla szerokiej publiczności język. Ideę tę przełożyła na czyn w 1978 roku w swojej dysertacji, bografii arcyksięcia Rudolfa. Praca ukazała się w formie książki w tym samym roku i odniosła wielki sukces, była wielokrotnie wznawiana i tłumaczona na języki obce. Od tamtej chwili Brigitte Hamann pracuje jako wolna historyczka. Jej dotychczas najbardziej poczytna książka to ELISABETH. KAISERIN WIDER WILLEN (1981), wielokrotnie wznawiana i tłumaczona na wiele języków w tym japoński i chiński. W 1986 roku opublikowała biografię pacyfistki i laureatki nagrody Nobla Berthu von Suttner, w 1996 HITLERS WIEN. LEHRJAHREN EINES DIKTATORS, która nie tylko stała się jej sztandarowym dziełem, lecz także oznaczała zmianę tematyki, która znalazła swą kontynuacje w WINIFRED WAGNER ODER HITLERS BAYREUTH.
Obok tych utworów pochwalić się może także wieloma edycjami, przede wszystkim odnalezionym przez siebie w Bernie poetyckim dziennikiem cesarzowej Elżbiety (1984), dziennikiem Khevenhullera MIT KAISER MAX IN MEXICO (1983), listów cesarza Franciszka Józefa do Kathariny Schratt (1992) oraz dzieło o zasadniczym znaczeniu DAS BIOGRAPHISCHE LEXIKON DER HABSBURGER (1988). Hamann jest pisarką wszechstronną, czego dowiodła pisząc dla swojego syna bajki dla dzieci, biografię Marii Teresy (1985) i książkę o Mozarcie dla młodzieży, NICHTS ALS MUSIK IM KOPF (1990), która po opracowaniu ukazała się w 2006 roku, roku Mozarta, pod tytułem MOZART. SEIN LEBEN UND SEINE ZEIT. Poza tym liczne eseje naukowe, scenariusze dla telewizji, częste wykłady. W 2004 roku wydawnictwo Piper wydało jej książkę DER ERSTE WELTKRIEG WAHRHEIT UND LUGE IN BILDERN UND TEXTEN, wielkoformatowy tom z ponad 400, przeważnie kolorowymi, ilustracjami. W listopadzie 2006 roku, z okazji 90 rocznicy zakończenia wojny, ukazała się także w formie kieszonkowej.
Najnowsza książka Brigitte Hamann poświęcona jest po raz pierwszy nic nie znaczącej osobie, linckiemu lekarzowi matki Hitlera, Klary: dr Eduardowi Blochowi, o którym Hitler jeszcze w 1938 roku mówił „szlachetny Żyd”. Nagrody: Heinricha Drimmela 1978, Premio Comisso, Treviso 1982, nagroda za książkę popularno–naukową Donauland 1986, Złoty Krzyż Zasługi miasta Wiednia 1991, nagrodę za książkę dla młodzieży 1991, nagrodę Wildgansa 1994, Kreisy’ego 1998, nagrodę z literatury Bad Wurzach 1998, nagrodę Ernsta Roberta Curtiusa za eseistykę 2003, nagrodę za publicystykę miasta Wiednia 2004, Medal Honorowy miasta Wiednia 2005. Za całość twórczości otrzymała w 2003 roku zaszczytne odznaczenie austriackie klubu prasowego Concordia, Wiedeń.
Spis treści
Słowo wstępne
1 Rodzina Blochów we Frauenbergu
U Schwarzenbergów – Rodzina Blochów – Gimnazjum w Budziejowicach
2 Student w Pradze
Na niemieckim uniwersytecie Karola – Czeski ferment – Kryzys
Badeniego – Eduard Bloch pomiędzy dwoma frontami
3 Lekarz w Linzu
Górna Austria – Gmina żydowska w Linzu – Antysemityzm i ruch
przeciwny – Wypad do Drezna – Powrót do Linzu
4 Rodzina Kafków
Zaręczyny – Sigmund i Hermine Kafkowie – Rudolf Kafka, młodszy szef
– Eduard Bloch i Lilli Kafka biorą ślub – Dygresja: Rudolf i Käthe
5 Klara Hitler
Straszna diagnoza – Rodzina Hitlerów – Śmierć Klary Hitler – Adolf
wyjeżdża z Linzu – Czasy przedwojenne – Rudolf Steiner w Linzu – Sprawy rodzinne
6 Pierwsza wojna światowa
Pewne morderstwo i jego nieprzewidziane skutki – Masowe ucieczki
ze Wschodu – A teraz jeszcze wojna z Włochami – Próby pokojowe
– Antysemityzm w czasie wojny – Leopold Poetsch radzi swoim
uczennicom – Rozpad monarchii austro-węgierskiej
7 Republika Austrii
Republika Niemieckiej Austrii – Sprawy rodzinne – Powojenna nędza –
Trude Bloch angażuje się w sprawę Rudolfa Steinera – Kanclerz i prałat:
Ignaz Seipel – Schindlerowie i Kafkowie – Ślub Trude Bloch i Franza
Krena – Gmina żydowska w Linzu po 1918 roku – Hitler stara się
nawiązać kontakt z ojczyzną
8 Niespokojne czasy
Ludzka bieda i polityczne spory – Narodowi socjaliści czerpią profity
– Blochowie i Kafkowie – Gmina żydowska w Linzu zwiera szeregi
– Światowy kryzys – Austrofaszyzm i narodowy socjalizm – Naziści
zajmują przyczółki – Dwulicowy biskup Gföllner
9 Dyktatorzy
Przejęcie władzy przez Hitlera – Reżym Dollfussa – Hitler nawiązuje
osobisty kontakt z mieszkańcami Linzu – Rok 1934 – Zamach na
Dollfussa – Bankructwo firmy Kafka – Hitler czaruje Austriaków
– Lincki nauczyciel Eduard Huemer z wizytą u Hitlera – Goście na
Berghofie – Austria pod rządami Schuschnigga – Naziści idą po pewne zwycięstwo
10 „Anszlus”
Marzec 1938 roku – 12 marca – Hitler przybywa do ojczystego miasta
i „Szlachetny Żyd” – Linz szaleje z radości – Niedziela 13 marca –
Aresztowania – Hitler w Wiedniu
11 Ofiary anszlusu
Ucieczki, aresztowania, morderstwa i samobójstwa – Ciężki los Żydów
i transporty do Dachau – Eduard Bloch otrzymuje specjalny status –
Max Hirschfeld i centrala do spraw emigracji Żydów – Polityka w szkole
12 Eduard Bloch pod ochroną gestapo
Kartki z podziękowaniami od Hitlera – Starzy żydowscy przyjaciele
Hitlera w Wiedniu – Hitler spotyka swojego przyjaciela z młodości,
Kubizka – Aresztowanie Franza Krena – Kult führera – Krewni Blochów
i Kafków w ciężkich czasach – Linz, patronackie miasto führera –
Raz jeszcze „szlachetny Żyd” – Jesień 1938 roku: aneksja Sudetów
Południowych – Eduard Bloch na bezrobociu – Renato Attilio Bleibetreu
13 „Kryształowa noc”
Tło 9 listopada – Płonie lincka świątynia – Bój o dwie pocztówki –
Dygresja: Attilio (Attila, Renato, Ottilio, Otto) Bleibetreu – Masowe
aresztowania żydowskich mężczyzn, także w Linzu – Bloch wspiera
Maxa Hirschfelda – Marzec 1939: Hitler wkracza do Pragi
14 Transport dzieci do Anglii
Akcja ratunkowa dla dzieci „niearyjskich” – Georg i Johanna opuszczają
Linz – Strach przed wojną – Koniec dziecięcych transportów
15 Wojna i ucieczki
Napaść Niemców na Polskę – Strach o dzieci w Anglii – Krenowie
uciekają do Nowego Jorku – Blochowie zamierzają „wywędrować” –
Ostatnia próba odzyskania pocztówek od Hitlera – Ucieczki i śmierć –
Kafkowie uciekają do Chicago przez południową Francję – Kapitulacja
północnej Francji – George i Joanne mogą wyjechać do USA – Ostatni
Żydzi w Linzu – Blochowie walczą o wyjazd – Długa podróż –
W Lizbonie – Na pełnym morzu
16 Życie rodzinne na Bronksie
Pełnia rodzinnego szczęścia – Wywiad dla „Collier’s” – Reakcje na
wywiad – Skromne życie w Nowym Jorku – Druga wojna światowa
– Odwiedziny psychologów – Śmierć Eduarda Blocha – Doniesienia
o masowych mordach – Przeprowadzki – To chyba jakieś żarty: Bloch
i psychohistoria – Krytyczny wnuk George
Podziękowania
Skróty i archiwa
Przypisy
O Autorce
Źródła zdjęć
Indeks osób
Projekt i wykonanie: YELLOWTEAM