Strona korzysta z plików cookie w celu realizacji usług zgodnie z Polityką prywatności.
Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu do cookie w Twojej przeglądarce.
Seria EDUKACJA NAUCZYCIELSKA POLONISTY, Tom XI
Jakie szanse ma edukacja polonistyczna wobec twardych praw globalnego rynku, rewolucji informatycznej i dyktatu kultury masowej? Autorzy artykułów zawartych w niniejszym tomie rozważają, jakie możliwości sprostania wymogom współczesności daje nowa Podstawa programowa, jak można przygotować nauczycieli do odpowiedzialnego wyboru lektur i sposobów ich interpretacji, jak mądrze pogodzić tradycję z nowoczesnością. Podsuwają pomysły nowych odczytań literackich i filmowych arcydzieł, wykorzystywania multimedialnych środków przekazu, do których przywykła młodzież, ale zarazem – uwrażliwiania na wartości coraz bardziej jej obce. Wskazują na niedostatki kształcenia językowego i podpowiadają, jak ratować kulturę języka. Przedstawiają, jak ze zmianami w potrzebach i możliwościach współczesnych uczniów radzą sobie autorzy zagranicznych programów edukacyjnych, i rozważają, które z ich doświadczeń można wykorzystać w polskiej szkole.
SPIS TREŚCI
WSTĘP
• Troski i nadzieje edukacji [Anna Janus-Sitarz]
SZANSE I ZAGROŻENIA WSPÓŁCZESNEJ DYDAKTYKI LITERATURY
• Czy nowa Podstawa programowa zmieni nauczanie języka polskiego?
[Stanisław Bortnowski]
[Zastrzeżenia wstępne: ograniczony wpływ dokumentu na praktykę szkolną!; Pola
interpretacji; Jakie wnioski ze spisu lektur?]
• Przygotowani do wolności? (O odpowiedzialnych wyborach lektur i sposobów
ich interpretacji) [Anna Janus-Sitarz]
[Bezradni wobec kanonu (nieczytanych) lektur; Trudne pytania o kryteria wyboru
lektury; Przesłanki wyboru sposobu czytania (1. Pod presją testów; 2. Podpowiedzi
zwrotu kulturowego); „Kto cię polskiego uczył?!”]
• Polonistyka nowoczesna – nowe wyzwania i tradycja [Anna Pilch]
[Świadomość nowoczesności; Określenie nowej estetyki – kierunek przewartościowań
w przeobrażeniach estetyki; O nowych możliwościach czytania tekstu we
wspólnej przestrzeni werbalno-wizualnej; Julia Hartwig i Henri Matisse; Obrona
tradycji polonistycznej w kontekście nowych możliwości. Kanon]
STARE LEKTURY W NOWEJ RZECZYWISTOŚCI
• Uratowanie przez uwspółcześnianie, czyli multimedialny blask lektur
[Maciej Pabisek]
[Jaka dojrzałość?; Mit kanonu; Mit nowoczesności; Nudne lektury, nudne lekcje;
Bodźce; Kogo uczymy?; Podsumowanie]
• Oswajanie obcości i dostrzeganie różnicy. O arcydziełach na lekcjach
polskiego - na przykładzie Wesela [Marta Rusek]
[„Wyście sobie, a my sobie”; „Skądś te słowa znam”; „Co wy o nas wiecie, –
nic”; „Jakaś historia wesoła, a ogromnie przez to smutna”; „Tak to czuję, tak to słyszę”]
• Poetyckie zapisy doświadczenia starości wobec wyzwań świata
ponowoczesnego i polonistycznej edukacji [Joanna Hobot]
[Obraz starości w podręcznikach szkolnych i kanonie lekturowym; Doświadczenie
starości; Jestem materią mej książki; Stary Tołstoj starych poetów; Tołstoj miał
wszystko; Niepóźny – wnuk; „Stary lubieżny dziadu pora tobie do grobu”; Dionizje
i warkocz jesieni...; Szczęśliwa jak hipopotam; Jednym zdaniem]
NIEDOSTATKI KSZTAŁCENIA JĘZYKOWEGO W SZKOLE
• Refleksje nad kształceniem językowym w szkole przed wejściem w życie
nowej Podstawy programowej [Jadwiga Kowalikowa]
[Nadzieje i sceptycyzm – spory wokół nowej Podstawy; Bilans osiągnięć i niepowodzeń
kształcenia językowego; Doskonalenie użyć języka a wiedza o języku;
Założenia a praktyka, czyli niedostatki kształcenia językowego w szkole; Swoistość
edukacyjnych interakcji a uczenie etykiety językowej; Retoryka w szkolnej edukacji;
Kształcenie sprawności rozumienia tekstu]
• Kultura języka w liceum wobec zagrożeń (i możliwości) współczesności
[Wojciech Strokowski]
[Jak ratować kulturę języka?; Stan kształcenia językowego i kultury języka
w liceum; W poszukiwaniu rozwiązań; Jak zmotywować nauczycieli?; Wzorce
kultury języka, czyli na równi pochyłej; Zamiast zakończenia, czyli kultura języka
na co dzień]
• Uczeń – kompetentny twórca tekstu [Ewa Nowak]
[Dydaktyczne implikacje lingwistycznych teorii tekstu; Zagadnienia tekstu
uczniowskiego w Podstawie programowej; Uczniowska kompetencja tekstotwórcza,
jej składniki i wyróżniki]
• Kształcenie językowe. Od wiedzy do kompetencji [Ewa Horwath]
[Kształcenie językowe w Podstawie programowej; Postulaty językoznawców
spełnione; Kształcenie językowe w praktyce szkolnej; Przygotowanie metodyczne
studentów; Propozycje ćwiczeń; Fonetyka; Fleksja; Słowotwórstwo; Składnia;
Ważna jest przede wszystkim kompetencja językowa]
NAUCZYCIEL PRZEWODNIKIEM W CHAOSIE OFERT KULTURY MEDIALNEJ
• W poszukiwaniu „czegoś więcej”. O szkolnych próbach kształtowania wrażliwości
na dobre filmy [Witold Bobiński]
[Jak istnieje film?; Czy oceniania trzeba się uczyć?; Dobry, bo oczekiwany; Kicz
nasz powszedni; „Coś więcej”, czyli jak daleko od rozrywki do sztuki?]
• Internet i multimedia w pracy nauczyciela polonisty [Wojciech Strokowski]
[Zamiast wstępu, czyli o konieczności aktualizacji; Różnice technologiczne, mentalne,
pokoleniowe; Informatyzacja szkół a informatyzacja młodzieży; W stronę
lekcji interaktywnych; Zasoby sieciowe a polonista; Zagrożenia w pracy z Internetem
– a może nowe perspektywy?]
ZMIANY W POTRZEBACH I MOŻLIWOŚCIACH WSPÓŁCZESNYCH UCZNIÓW
• Reading Recovery, czyli zagraniczne programy czytelniczej edukacji
wczesnoszkolnej a potrzeby polskiej szkoły [Anna Janus-Sitarz]
[Kapitał kulturowy ucznia a edukacja szkolna; Oczekiwania wobec szkoły; Zagraniczne
programy czytelniczej edukacji wczesnoszkolnej (1. Reading Recovery
– program Marie Clay; 2. Amerykańskie programy edukacji czytelniczej; 3. Angielskie
programy interwencyjne; 4. Doświadczenia i sukcesy edukacji fi ńskiej);
Czy istnieje szansa na polskie Reading Recovery?]
• Pedagogika Marii Montessori – propozycja dla współczesnej edukacji szkolnej
[Agnieszka Guzik]
[Różnorodność, sprzeczność i niepewność jako wyznaczniki obecnej rzeczywistości
społeczno-kulturowej; Uczeń – w ujęciu pedagogiki Marii Montessori; Nauczyciel
– w szkole Montessori; Przestrzeń edukacyjna – czyli rola otoczenia w systemie
Montessori; Założenia pedagogiczne Montessori w praktyce; Wykorzystanie założeń
pedagogicznych Marii Montessori na wyższych szczeblach edukacji (starsze klasy
szkoły podstawowej, gimnazjum i liceum); Podsumowanie]
• Rozwijanie kompetencji społecznych i emocjonalnych w działaniach
profilaktycznych [Patrycja Huget]
[W drodze do dojrzałości emocjonalno-społecznej; Popularność i odrzucenie
w grupie rówieśniczej; Kształtowanie kompetencji społecznych i emocjonalnych
w profilaktyce]
Projekt i wykonanie: YELLOWTEAM