Książka Psychologia. Podręcznik dla studentów kierunków medycznych powstała w odpowiedzi na zapotrzebowanie na pozycję tego rodzaju, szczególnie wyraźne w ostatnich latach. W związku z wejściem Polski do Unii Europejskiej i koniecznością dostosowania programów nauczania na wyższych uczelniach do wymagań unijnych wykłady i/lub seminaria z psychologii znalazły się w programie wszystkich kierunków nauczanych na wyższych uczelniach medycznych. Uważamy, że aby skutecznie leczyć i pielęgnować ludzi, absolwenci kierunków medycznych potrzebują znajomości zachowań człowieka wykraczającej poza wiedzę potoczną i zdroworozsądkową. Studenci powinni zgłębiać nie tylko zasady rządzące zachowaniem człowieka, ale również widzieć ich praktyczne zastosowanie w kontaktach z pacjentem, do zwiększenia skuteczności zabiegów leczniczych, promocji zdrowia oraz radzenia sobie z własnymi problemami i obciążeniami w pracy zawodowej. Znajomość reakcji człowieka na stres, chorobę, śmierć, a także podstawowych metod pomocy psychologicznej i komunikacji jest niezbędna w praktyce klinicznej. Umożliwia pogłębienie profesjonalnego kontaktu z chorym oraz właściwe pokierowanie własnym rozwojem. Pozwala również oddzielić reakcje pacjenta, które przebiegają naturalnie, od tych, które wymagają pomocy, a w szczególności pomocy specjalistycznej. Autorki podręcznika mają nadzieję, że ich praca przyczyni się do kształtowania takiej właśnie postawy wśród absolwentów kierunków medycznych. Mamy świadomość, że podręcznik ten nie wyczerpuje wszystkich zagadnień z zakresu psychologii i psychologii zdrowia, które są istotne dla przyszłych pracowników służby zdrowia, żywimy jednak nadzieję, że pomoże w dużym stopniu usystematyzować najważniejsze tematy, z korzyścią zarówno dla studentów, jak i dla prowadzących zajęcia.

Spis treści

WSTĘP

I. WPROWADZENIE
1. Historia rozwoju psychologii jako nauki. Współczesne teorie psychologiczne

II. PODSTAWOWE POJęCIA PSYCHOLOGICZNE: PROCESY POZNAWCZE (SPOSPRZEGANIE, UWAGA, PAMIĘĆ, MYŚlENIE, INTELIGENCJA), EMOCJE I MOTYWACJA
1. Percepcja, czyli jak ludzi odbierają świat
2. Uwagi, czyli filtr selekcji bodźców
3. Pamięć, czyli system rejestracji danych
4. Uczenie się, czyli zmiana zapewniająca przetrwanie
5. Myślenie, czyli jak nasz umysł przetwarza informacje
6. Emocje, czyli to, co nadaje znaczenie naszym przeżyciom
7. Motywacja, czyli siła napędowa naszych działań.

III. WYBRANE TEORIE OSOBOWOŚCI
1. Osobowość jako zbiór cech
2. Psychoanalityczne ujęcie osobowości
3. Osobowość w nurcie behawiorystycznym
4. Poznawcze ujęcie osobowości
5. Osobowość w nurcie humanistycznym
6. Osobowość a zdrowie
7. Pomiar osobowości
8. Podsumowanie

IV. ŚWIAT JAKO SYSTEM - O SYSTEMOWYM SPOJRZENIU NA CZłOWIEKA
1. Co to znaczy systemowy?
2. Rodzina jako system
3. Dziecko w rodzinie
4. Kiedy pojawia się choroba w rodzinie
5. Terapia w ujęciu systemowym
6. Podsumowanie

V. W DRODZE DO ZDROWIA - KONCEPCJA SALUTOGENEZY I POCZUCIA KOHERENCJI AARONA ANTONOVSKY'EGO
1. Podejście patogenetyczne w myśleniu o zdrowiu i chorobie. psychologiczne czynniki podatności na chorobę i dysfunkcje somatyczne
2. Podejści salutogenetyczne w myśleniu o zdrowiu i chorobie. Psychologiczne czynniki sprzyjające zdrowieniu i utrzymaniu zdrowia.
3. Poczucie koherencji jako determinanta zdrowia, według koncepcji Aarona Antonowksy'ego.
4. Podsumowanie

VI. TAJEMNICA ZWIĄZKU UMYSŁU Z CIAŁEM - PSYCHOSOMATYKA W UJĘCIU HISTORYCZNYM I WSPÓŁCZESNYM
1. Czy istnieje związek między psychiką a ciałem? Psychosomatyka jako próba wyjaśnienia relacji: umysł - ciało.
2/ Psychosomatyka we współczesnym rozumieniu zdrowia.
3. Czym są zaburzenia psychosomatyczne? Psychosomatyka jako opis etiologii zaburzeń somatycznych
4. Współczesne kierunki badań nad związkiem między psychiką a ciałem
5. Podsumowanie

VII. CHOROBA W ŻYCIU CZŁOWIEKA
1. Reakcje jednostki na chorobę
2. Pacjent w lecznictwie otwartym i zamkniętym.
3. Choroby przewlekłe i inwalidztwo
4. Śmierć i umieranie
5. Podsumowanie

VIII. ISTOTA I FUNKCJE BÓLU
1. Funkcja bólu
2. Ból jako zjawisko neurologiczne
3. Od neurologii do psychologii
4. Psychologia bólu
5. Psychologiczne aspekty leczenia bólu.
6. Podsumowanie

IX. PSYCHOLOGIA KOBIETY
1. Pierwiastek kobiecy kontra męski? Kobieta a mężczyzna
2. Ciało a świadomość bycia kobietą
3. Atrybuty kobiecości
4. Kobieta i jej role
5. Dysfunkcje i zaburzenia psychofizyczne u kobiet
6. Podsumowanie

X. PSYCHOLOGICZNE ASPEKTY CIĄŻY I MACIERZYŃSTWA
1. Planowanie potomstwa
2. Przebieg ciąży
3. Psychologiczne aspekty okresu okołoporodowego
4. Problem wad rozwojowych płodu, poronień naturalnych i aborcji
5. Podsumowanie

XI. KOMUNIKACJA Z PACJENTEM
1. Podstawowe wiadomości z zakresu komunikacji niewerbalnej
3. Analiza transakcyjna
4. Skuteczne strategie wpływania na innych
5. Sposoby radzenia sobie z konfliktem
6. Współdziałanie zespołu leczącego
7. Podsumowanie

XII. STRES I RADZENIE SOBIE ZE STRESEM
1. Czym jest stres?
2. Psychologiczne aspekty stresu
3. Wsparcie społeczne
4. osobowość a radzenie sobie ze stresem
5. Kontrolowanie stresu
6. Podsumowanie

XIII. WYPALENIE ZAWODOWE
1. Czym jest wypalenie zawodowe i jak je rozpoznać?
2. Wybrane modele wypalenia zawodowego
3. Wypalenie zawodowe pracowników medycznych
4. Jak radzić sobie z wypaleniem?
5. Podsumowanie

XIV. JAK POMAGAĆ? - POMOC PSYCHOLOGICZNA A PSYCHOTERAPIA
1. Wszyscy możemy pomóc, czyli o pomocy psychologicznej
2. Pomoc specjalistyczna, czyli psychoterapia
3. Wybrane techniki psychoterapeutyczne, czyli jak to się robi?
4. Okiem eksperymentatora - "Wybierając psychoterapeutę".
5. Kto może być psychoterapeutą?
6. Psychoterapia elementarna jako główne narzędzie psychologicznego oddziaływania w praktyce medycznej
7. Podsumowanie

XV. PSYCHOLOGIA W SŁUŻBIE ZDROWIA - NOWE WYZWANIA. PRZYKŁADY PSYCHOLOGICZNYCH PROGRAMÓW STOSOWANYCH W PROFILAKTYCE I LECZENIU PACJENTÓW
1. Profilaktyka i promocja zdrowia - wyzwania dla psychologów
2. Kilka słów na temat profilaktyki uzależnień
3. Program psychologicznej opieki w ramach profilaktyki choroby niedokrwienia serca - wstępne obserwacje
4. Psychologiczny program leczenia otyłości na przykładzie grupowej kuracji odchudzającej, realizowanej w Poradni Leczenia Chorób Metabolicznych "Waga" w Katowicach pod kierownictwem prof. dr hab. n. med. Barbary Zahorskiej-Markiewicz
5. Podsumowanie