Dziwne materii pomieszanie: eseje z historii politycznej i szkice z historii kultury, analizy literackie i reportaż o dniu urodzin Karola Wojtyły... W centrum tych - bardzo niekiedy osobistych  - rozważań znajdują się zmarli w ostatnich latach Jerzy Giedroyc, Czesław Miłosz i Stanisław Stomma, a tematem wiodącym jest „długie trwanie" przedrozbiorowej Rzeczypospolitej, sięgające aż do naszej współczesności. Kim byliśmy: Polakami, Litwinami, Rusinami? Jakie były znaki polskiej przestrzeni kulturowej i co znaczyły dla obu „państwowców": Stanisława Wyspiańskiego i Józefa Piłsudskiego? Jak w tej polskiej przestrzeni lokowały się odległe miasta na wschodzie: Wilno, Witebsk, Kijów, Dyneburg? Jakie sensy kryły się w ukraińskiej pomarańczowej rewolucji? Czym była nasza Trzecia Rzeczpospolita? Upominanie się o „mądrość zwyciężonych i umiar zwycięzców", o pamięć narodową, polską tożsamość i tradycję, prowadzi ostatecznie do ukazania dzisiejszych zagrożeń: Prawdziwego Końca Rzeczy Pospolitej - polskości zniszczonej przez polityków.

Spis treści

I

Od rana do nocy

Jak wybrać przyszłość?

Długie trwanie Pierwszej Rzeczypospolitej

Litwa Wyspiańskiego

Witebsk w kulturze polskiej

Polacy? Litwini? Białorusini?

Polacy? Łotysze? Niemcy?

Rodzinna Ukraina

II

Z litewskich kniaziów

Nie wydana książka

Czy Czesław Miłosz musiał pisać po polsku?

Ostatni, co tak poloneza wodził

Litwo, mądrości moja

Mądrość zwyciężonych, umiar zwycięzców

III

1791, 1918, 1989

Socjalista wszystkich Polaków

Kłamstwo i banał polityki historycznej

Ku czemu Polska idzie?

Wykorzystanie opracowania:

Nota bibliograficzna